İran İçişleri Bakanlığı, ülkede çoğunlukla kız öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda yaşanan ve protestolara yol açan toplu zehirlenme vakalarıyla&nbsp;ilgili 100'den fazla kişinin&nbsp;gözaltına aldığını duyurdu. Açıklamada, gözaltına alınanlardan bazılarının "düşmanca saiklere" sahip olup halk ve öğrenciler arasında korku ve endişe yaratmaya çalıştıkları ifade edildi.&nbsp;Bakanlık, ayrıca gözaltına alınanların terör örgütleriyle bağlantılı olup olmadıklarının belirlenmesi için soruşturmanın devam ettiğini söyledi. Geçtiğimiz haftadan bu yana zehirlenme vakalarının önemli ölçüde azaldığının belirtildiği açıklamada, gözaltına alınanlar arasında "macera arayışı" ve "okulları tatil etme" amacıyla zehirlenmelere yol açan kişilerin de olduğu söylendi.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Devlet neler yaptı?&nbsp;</h2>İran'da 30 Kasım 2022'den bu yana çoğunlukla kız öğrencilerin bulunduğu 238 okulda 5 binden fazla öğrenci zehirlendi. Bu toplu zehirlenme vakaları azalmış da olsa yaşanmaya devam ediyor ve öğrencilerde solunum sıkıntısı, mide bulantısı, baş ağrısı ve uzuvlarda uyuşma gibi belirtiler görülüyor.&nbsp;26 Şubat'ta Eğitim ve Öğretim Bakan Yardımcısı Yunus Penahi, zehirlenmelerin kasıtlı olduğunu ifade ederek "Bazı kişilerin başta kız okulları olmak üzere tüm okulların kapatılmasını istediği tespit edildi" açıklamasını yaptı.1 Mart'ta, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, vakaların kaynağını araştırmak amacıyla İçişleri Bakanı Ahmed Vahidi'yi, İstihbarat Bakanı İsmal Hatib'i ve Sağlık Bakanı Behran Aynullahi'yi görevlendirdi. 3 Mart'ta ise Reisi yaptığı açıklamada "Bugün, ülkenin ilerlemesiyle beraber düşmanlar da arttı, bunun en son örneği okullarda güvensizlik ve ailelerde endişe ortamı oluşturma girişimidir"&nbsp;ifadesiyle kız öğrencilerin zehirlenmesinden İran düşmanlarını sorumlu tuttu.&nbsp;6 Mart'ta, İran'ın dini lideri Ali Hamaney halkın endişelerinin giderek artması üzerine yaptığı açıklamada, yetkililere olayın üzerine ciddiyetle gidilmesi ve suçluların en şiddetli cezaya çarptırılması gerektiğini söyledi. Bunun üzerine, Yargı Erki Başkanı Gulam Hüseyin Muhsini Ejei de zehirlenme vakalarının faillerinin idamla yargılanacağını açıkladı.7 Mart'ta beş eyalette düzenlenen operasyonlarla olaylarla ilgili olduğu şüphesiyle çok sayıda kişinin gözaltına alındığı duyuruldu. Zehirlenmelerin durdurulamamasına tepki gösteren öğrenci ve öğretmenler de ülkenin bazı kentlerinde gösteriler düzenleyip yetkilileri protesto etti.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Cevaplanamayan soru: Kim, neden zehirledi?&nbsp;</h2>İranlı yetkililer zehirlemelerin, kız çocuklarının eğitim görmesine karşı olan radikal İslamcı gruplar tarafından yapıldığını öne sürdü. Rejim muhalifleri ve aktivistler ise olayların arkasında, geçtiğimiz yıl Mahsa Amini'nin hayatını kaybetmesinin ardından başlayan protestoların intikamını almak isteyen İran yönetimi olduğunu iddia etti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neler olmuştu? 16 Eylül 2022'de başörtüsünü dine uygun şekilde takmadığı gerekçesiyle ahlak polisleri tarafından gözaltına alınan 22 yaşındaki Mahsa Amini, saatler sonra kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirmişti. Amini'nin darp edilerek öldürüldüğü ortaya çıkmış, polis ve yetkililer ise Amini'nin rahatsızlandığını iddia etmişti. Amini'nin ölümü ülke genelinde kadınlar başta olmak üzere büyük bir ayaklanmaya yol açmıştı. Okula giden kadınların ve kız çocuklarının da katıldığı rejim karşıtı protestolarda kadınlar saçlarını kesmiş, Hamaney'in resimlerini yakmış, okullarda başörtülerini çıkarmıştı. Eylemlerde polis yüzlerce kişiyi öldürmüş ve binlerce kişiyi tutuklamıştı.&nbsp;</li></ul>Okullardaki zehirlenmelere müdahale eden sağlık ekipleri, öğretmenler ve veliler, devleti zehirlenmeye maruz kalanları susturmakla suçladı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Zehirli gaz ne?</h2><a fr-original-style="" href="https://bianet.org/bianet/kadin/275549-iran-da-okullarda-toplu-zehirlenme-devlet-kiz-ogrencileri-zehirliyor" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bianet'in haberinde</a> epidemiyolojist Dr. Abbas Mansouran, zehirlenme belirtilerinin sinir gazıyla benzer olduğunu söyledi. Vakaların çok kısa sürede geniş bölgelerde görüldüğünün altını çizen Dr. Mansouran, "Rejim ilk günden bu yana kimyasal gazlara ilişkin bilgileri sır gibi saklıyor. Okullara gönderilen ambulanslarda, hastanelerde iktidarın ajanları bulunuyor. Kan tahlil sonuçları bile saklanıyor, özel kliniklerde kan tahlillerinin yapılması da yasaklandı. Rejim gazlara ilişkin bilgilerin yayılmasını istemiyor bu durum bu işin arkasında rejimin olduğunu gösteriyor" dedi.&nbsp;Mansouran aynı zamanda kullanılan gazın profesyonel bir ortamda hazırlandığını belirterek "Bu gazların hazırlanması için gereken teknik donanım ne herhangi bir örgütte ne de halkta olabilir. Bu gazlar çok profesyonel bir silaha dönüştürülmüş. Kullanılan silahların amacı kız öğrenciler. Devler öğrencileri öldürmek istemiyor, fakat zehirliyor" yorumunu yaptı.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bundan sonra neler olacak?&nbsp;</h2>Birleşmiş Milletler ve ABD, İranlı yetkililerin toplu zehirlenmelerle ilgili kapsamlı soruşturma yapması ve saldırıların arkasındakileri sorumlu tutması çağrısında bulundu. Beyaz Saray'ın 6 Mart'taki olaya ilişkin açıklamasında durumun Birleşmiş Milletler'in hükmünün altına girebileceği önerisini yaptı.İranlı yetkililer olaylarla bağlantılı olduğu düşünülen 100'e yakın kişinin gözaltına alındığını ve soruşturmaların devam ettiğini duyurdu; ancak aynı zamanda İran rejimi bağımsız medya üzerindeki kısıtlamaları artırıp duruma ilişkin yayın yapan gazetecileri ve yorum yapan eylemcileri tutuklamasından dolayı yaşanan zehirlenmelerin ve başlatılan soruşturmaların kapsamının tespit edilmesini zorlaştırıyor.&nbsp;

Behran Aynullahi ile ilgili hikayeler